Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Szczecina

Fizjonomia miasta

Krajobraz Szczecina musi być rozważany jako obszar objęty granicami administracyjnymi miasta, rozszerzony o powierzchniowe i pasmowe układy przestrzenne, tworzące scalone z miastem jednolite struktury przyrodniczo-krajobrazowe: Puszczę Bukową, Puszczę Wkrzańską, Puszczę Goleniowską, estuarium Odry z jeziorem Dąbie. W te naturalne struktury wpisana jest tkanka miejska, zarówno historyczna, jak i współczesna. Wszystkie obszary leśne i wody powierzchniowe, stanowiące znaczący procent powierzchni, wnikają lub przecinają tkankę miejską, tworząc podstawowy (oprócz zabudowy), krajobrazowy element fizjonomii. O oglądzie miasta i odbiorze estetycznym decydują ciekawe panoramy i widoki z łatwo dostępnych miejsc, punktów i ciągów widokowych ogólnie dostępnych, tereny leśne, parkowe i przywodne, akweny, przestrzenie publiczne w obszarach zabudowanych, zespoły zabudowy historycznej i pojedyncze obiekty architektoniczne. Wszystkie wymienione elementy tworzą fizjonomię miasta, stwarzają więˇ mieszkańców identyfikujących się z miastem i miejscem, w którym zamieszkali. Pozytywne elementy fizjonomii stwarzają gościom komfort turystyczny i zachęcają do pobytów i powtórnych odwiedzin. Jest to ważny czynnik rozwojowy miasta w sferze pozamaterialnej, popularyzujący Szczecin poza jego granicami, szczególnie w euroregionie Pomerania.

Najważniejsze elementy decydujące o odbiorze fizjonomii Szczecina to:

• szerokoprzestrzenne panoramy ze stoku Gór Bukowych, skarpy pomorzańskiej, wzgórz Gocławia (dawna wieża Bismarcka), wzgórza Arkony (pozostałości po dawnej wieży Quistorpa), ze skarpy warszewskiej na zabudowę Śródmieścia i z północnej części Śródmieścia na Wzgórza Warszewskie, z Trasy Zamkowej na Odrę, port, Stare Miasto, Wały Chrobrego i nowe osiedla mieszkaniowe;
  
• kompozycje zespołów zabudowy i zieleni parkowej, przestrzenie publiczne krystalizujące strukturę miasta: Stare Miasto z Zamkiem Książąt Pomorskich, Wały Chrobrego, eklektyczne Śródmieście, Cmentarz Centralny, Jasne Błonia z parkiem Kasprowicza, wille West Endu, osiedle Pogodno; w ciągi widokowe i osie kompozycyjne: bulwar Nadodrzański, ul. ks. kard. S. Wyszyńskiego, Brama Portowa, plac Zwycięstwa, aleja Wojska Polskiego, plac Żołnierza Polskiego, aleja Jedności Narodowej, plac Grunwaldzki, aleja Niepodległości, ul. Piłsudskiego, aleja Piastów;
  
• wloty drogowe i wodne do miasta, "bramy miejskie": ul. Gdańska, ul. Ku Słońcu, ul. Autostrada Poznańska i ul. Południowa, autostrada A6 (w części przebiegającej przez Prawobrzeże), dworzec kolejowy, lotnisko w Dąbiu, rzeka Odra przed Wyspą Zieloną, rzeka Odra przed wyspą Gryfia, jezioro Dąbie przy Orlim Przekopie;
  
• obiekty dysharmonizujące krajobraz miejski to: napowietrzne linie elektroenergetyczne oraz nadziemne sieci cieplne wraz z kompensatorami w formie bram w poprzek ulic, ogrody działkowe w centrum miasta, tymczasowe kioski i pawilony ustawiane na chodnikach i placach przeznaczonych pod trwałą zabudowę, nie zabudowane place po wyburzeniach powojennych (przypadkowe i nie planowane przestrzenie i ubytki, dekomponujące zespoły i ciągi zabudowy), niektóre budynki zrealizowane po wojnie, drastycznie niedostosowane do otaczającej zabudowy i historycznej tradycji, tereny wojskowe na miejskich obszarach leśnych.