Przedsięwzięcia inwestycyjne przewidziane do realizacji w najbliższych kilku latach

Strategiczne dla funkcjonowania i rozwoju miasta przedsięwzięcia przedstawia tabela nr 2.

Spośród wszystkich zestawionych do realizacji zadań WPI ponad 60% to przedsięwzięcia o wartości powyżej 1 mln EURO. Tabela nr 1 przedstawia nakłady na takie inwestycje w poszczególnych sferach.

Tak znaczna liczba zadań wymaga finansowania nie tylko ze środków własnych Miasta, ale również ze źródeł zewnętrznych, takich jak fundusze pomocowe (Phare, ISPA, UKFiS, PFRON), kredyty i pożyczki preferencyjne (PFOŚiGW, WFOŚiGW, KFM). Jednocześnie zakłada się znaczny udział finansowania przedsięwzięć zwłaszcza z zakresu dróg krajowych i wojewódzkich z budżetu centralnego, bowiem inwestycje w tej dziedzinie są niezwykle kapitałochłonne. Przewiduje się także finansowanie budownictwa czynszowego kredytem preferencyjnym z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Na ogólną wielkość planowanych nakładów składają się także kwoty, pochodzące z działalności miejskich jednostek świadczących usługi komunalne, np. Zakładu Wodociągów i Kanalizacji, Zarządu Budynków i Lokali Komunalnych, Towarzystw Budownictwa Społecznego, Szczecińskiej Energetyki Cieplnej czy Miejskiego Ośrodka Sportu Rekreacji i Rehabilitacji.

Wysokość finansowania zadań inwestycyjnych dostosowana jest do dopuszczalnego poziomu obciążenia budżetu miasta wydatkami majątkowymi i następstw ewentualnego zadłużenia na nieprzewidziane zadania inwestycyjne.

Tab. nr 1 ZESTAWIENIE NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH O WARTOŚCI POWYŻEJ 1 MLN EURO W POSZCZEGÓLNYCH
SFERACH W WIELOLETNIM PROGRAMIE INWESTYCYJNYM NA LATA 2001 - 2004 (w tys. zł)


Uwaga:
* - nakłady inwestycyjne zgodnie z uchwałą RM Nr XXXVII/810 z dnia 26 marca 2001 r. w sprawie budżetu miasta na 2001 r.)
** - nakłady inwestycyjne w pozostałych latach zgodnie z uchwałą Nr XXXVIIII/818 RM z dnia 9 kwietnia 2001 r. w sprawie wieloletniego programu inwestycyjnego na lata 2001 - 2004 (bez środków pozabudżetowych miasta)

Tab. Nr 2 PRIORYTETY INWESTYCYJNE MIASTA SZCZECINA

STRUKTURA PROGNOZOWANYCH WYDATKÓW NA INWESTYCJE W LATACH 2001-2004 WG ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

W celu poprawy stanu środowiska naturalnego miasta, zwłaszcza w dziedzinie zanieczyszczenia wód i atmosfery, znaczny nacisk położono na inwestycje proekologiczne. Są to zadania związane z budową oczyszczalni ścieków, składowisk odpadów, magistral wodociągowych, itp. Jednocześnie ich charakter daje możliwość pozyskania funduszy na ich sfinansowanie, bądź dofinansowanie, co w znacznym stopniu odciąży budżet Miasta. Całkowita wartość inwestycji o charakterze proekologicznym, objętych Wieloletnim Programem Inwestycyjnym na lata 2001 - 2004 stanowi kwotę ponad 200 mln zł.

Większość z planowanych zadań ma na celu poprawę stanu środowiska naturalnego, nie każda jednak kwalifikuje się do preferencyjnego finansowania zewnętrznego. Wykaz takich przedsięwzięć przedstawia tabela nr 3.

Znaczna część potrzeb inwestycyjnych powinna być finansowana z budżetu państwa, dotyczą one tych przedsięwzięć, które nie stanowią zadań własnych Miasta. Jednakże z uwagi na stan bezpieczeństwa, zwłaszcza w zakresie komunikacji prowadzi się szereg prac modernizacyjnych finansowanych ze środków budżetu miejskiego. Są to modernizacje uciążliwych skrzyżowań najbardziej ruchliwych ciągów ulic. Z drugiej strony podjęto decyzje o konieczności dofinansowania przez Miasto niektórych strategicznie ważnych przedsięwzięć, jak np. przeprawa mostowa przez Regalicę (część kosztów łącząca się z torowiskiem tramwajowym), czy droga krajowa nr 13 (udział Miasta - średnio 20%).

Tab. Nr 3 ZESTAWIENIE INWESTYCJI O CHARAKTERZE PROEKOLOGICZNYM (w tys. zł)
(zgodnie z uchwałą RM z 9.04.2001 r. Nr XXXVIII/818 w sprawie wieloletniego programu inwestycyjnego na lata 2001 - 2004)

Tab. Nr 4 ZESTAWIENIE INWESTYCJI PRZEWIDZIANYCH DO FINASOWANIA LUB
WSPÓŁFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA (w tys. zł)

Potencjalnie wiele zadań objętych Wieloletnim Programem Inwestycyjnym na lata 2001 - 2004, zwłaszcza te o znaczeniu strategicznym dla Miasta, np. oczyszczalnie ścieków, zespoły magistral wodociągowych kwalifikuje się do finansowania z budżetu centralnego. Starania w tej sprawie są jednak trudne do przewidzenia.

Mając na względzie zapewnienie możliwie bezpiecznych warunków poruszania się pojazdów i pieszych w mieście podejmowano i planuje się nadal modernizacje dróg i skrzyżowań na ciągach krajowych i wojewódzkich. Są to droga krajowa nr 13 i droga krajowa nr 10.

Wśród zadań przewidzianych do realizacji w najbliższych kilku latach znajdują się takie, które mogą stać się atrakcyjne do sfinansowania przez inwestorów zewnętrznych. Są to nie tylko obiekty dające możliwość generowania dochodów w fazie eksploatacji. Mogą one służyć przedsięwzięciom podejmowanym przez inwestorów, umożliwiającym zarówno budowę planowanych przez nich obiektów, jak i ich uruchomienie. Należą do nich inwestycje infrastrukturalne, które nie mogą być realizowane przez Miasto w pożądanym czasie, tzn. ich realizacja jest odległa z uwagi na ograniczoność środków budżetowych. W takiej sytuacji możliwa jest realizacja zadań w ramach przedsięwzięć publiczno - prywatnych: w całości przez inwestorów zewnętrznych lub przy współfinansowaniu z Miastem. Na ten cel przeznacza się odpowiednią kwotę w budżecie oraz w planach wieloletnich. Zadania przewidziane do realizacji w tym systemie to: budowa ronda ul. Ku Słońcu - Derdowskiego - Dworska, budowa zakładu utylizacji odpadów komunalnych, zakup pieca do kremacji, renowacja starej zabudowy Śródmieścia.

Najważniejsze zadania realizuje się w dziedzinie drogownictwa. Zakończono budowę dwóch mostów wraz z zespołem estakad (dwie jezdnie po dwa pasy) oraz węzłem "Podzamcze", w ramach jednej z największych inwestycji Pomorza Zachodniego Trasy Zamkowej.Jest to zadanie składające się z dwóch mostów wjazdowego i wyjazdowego z miasta przez rzekę Odrę i Parnicę oraz zespołu estakad. W całym ciągu przeprawy mostowej wraz ze zjazdami wykonano 2 jezdnie po 3 pasy ruchu oraz węzeł "Podzamcze". Długość całkowita zadania 2600 m.

Budowa Trasy była zadaniem zleconym, dlatego w przeważającej części była finansowana z budżetu centralnego. Pod koniec 1995 roku powstało zagrożenie terminu realizacji i oddania drugiej nitki do użytku z uwagi na brak środków z budżetu państwa. W tej sytuacji Miasto po raz pierwszy zaciągnęło kredyt komercyjny, celem zapewnienia ciągłości prac i dokończenia zadania oraz uruchomienia całego obiektu i oddania go do użytku mieszkańcom. Przewiduje się zakończenie inwestycji w 2003 roku - prace antykorozyjne.

Od 1996 roku trwają prace związane z realizacją najważniejszej dla miasta inwestycji: przeprawy mostowej przez rzekę Regalicę. Jest to "trasa szybkiego ruchu" na głównym ciągu drogi krajowej nr 10, która odciąży Most Cłowy. Przeprawa ma 2600 m długości, po trzy pasma ruchu w obu kierunkach. Całe przedsięwzięcie składa się z 3 mostów stalowych 5 estakad (w tym dwóch tramwajowych) oraz 2 wiaduktów nad torami prowadzącymi do portu. Ponadto zaprojektowano wykonanie dróg dojazdowych na wschodnim brzegu Regalicy oraz ścieżki rowerowe. Realizacja inwestycji skróci dojazd do centrum miasta z osiedli mieszkaniowych zlokalizowanych na wschodnim brzegu Odry i Regalicy, zwiększy bezpieczeństwo ruchu, zlikwiduje uciążliwe łuki ul. Eskadrowej i ul. Gdańskiej, umożliwi naprawę mostu Cłowego oraz umożliwi dojazd do portu jednostek o większych ładownościach. Inwestycja ta o wartości 456 974 tys. zł finansowana będzie z budżetu państwa, kredytu komercyjnego zaciągniętego przez Miasto i pożyczki z Banku Światowego, zaciągniętej przez Państwo. Z uwagi na układ komunikacyjny Szczecina jest to przedsięwzięcie o znaczeniu strategicznym dla miasta.

Jednym z ważniejszych przedsięwzięć inwestycyjnych Miasta jest modernizacja miejskiego odcinka drogi krajowej nr 13. Droga położona jest w południowej części miasta. Jest to główna arteria lewobrzeżnej części miasta, łącząca centrum z trasą wylotową w kierunku Berlina. Droga planowana jest jako dwupasmowa w obu kierunkach z chodnikami i ścieżkami rowerowymi oraz pasem rozdzielczym pod torowisko tramwajowe. W ramach tej inwestycji rozpoczęto już prace nad modernizacją ulicy Mieszka I, przebudowując wiadukty nad torami kolejowymi i ujednolicając szerokość jezdni. Długość całej trasy wynosi ponad 5 km i będzie realizowana do 2003 roku. Realizacja inwestycji przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ruchu, usprawnienia ruchu w stronę granicy, zwiększenia przepustowości modernizowanych ulic. Zapobiegnie degradacji wiaduktu nad linią kolejową oraz rozwiąże problem kolizyjności skrzyżowań i usprawnienia ruchu. Inwestycja wartości 105 310 tys. zł finansowana będzie ze środków budżetu Miasta, kredytu komercyjnego zaciągniętego przez Miasto i funduszu Phare.

Podjęto prace związane z modernizacją ulicy A. Struga na odcinku miejskim drogi krajowej nr 10 obejmującej odcinek od wiaduktu kolejowego (ul. Gryfińska) do ul. Pomorskiej. Zakres modernizacji obejmuje budowę dróg wspomagających po obu stronach ulic A. Struga, skrzyżowania dwupoziomowe w rejonie wiaduktu kolejowego oraz ul. Wiosennej - Łubinowej (budowa wiaduktu w ciągu ulicy A. Struga). Projektowana jest również budowa kładki dla pieszych nad ul. A. Struga w rejonie ul. Botanicznej, oraz przebudowa skrzyżowania jednopoziomowego z ul. Pomorską, regulowanego sygnalizacją świetlną. Planowane przedsięwzięcie usprawni ruch na okolicznych osiedlach i ułatwi dojazd do nich, przede wszystkim zwiększy płynność i bezpieczeństwo ruchu na ul. Struga oraz w dalszym jej przebiegu. Zadanie to będzie finansowane ze środków budżetu Miasta, kredytu komercyjnego i funduszu PHARE. Całkowity koszt inwestycji wyniesie 138 mln zł.

Strategicznie ważne inwestycje podjęto także w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.

Wśród zadań z zakresu gospodarki wodno - ściekowej znajdują się przedsięwzięcia inwestycyjne składające się z wielu zadań przygotowanych w różnym stopniu do realizacji:

Przedsięwzięcia w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej związane są z wcześniejszymi działaniami Miasta zmierzającymi do pozyskania środków pomocowych Komisji Europejskiej czyli z opracowaniem i przyjęciem przez Radę Miasta Master planu gospodarki wodno - ściekowej, analizy finansowej, analizy kosztów i korzyści oraz badań opinii społeczności lokalnej w zakresie znajomości problematyki ochrony lokalnych wód w aspekcie ekologicznym. Zaproponowany w Master planie "Szczegółowy harmonogram finansowania" zakłada ok. 25 % udział środków publicznych (środki ZWiK Sp. z o.o., NFOŚiGW, WFOŚiGW, środki instytucji publicznych, w tym Europejskiego Banku Inwestycyjnego i innych). Przewidywana od 2000 roku wielkość nakładów na poprawę gospodarki wodno - ściekowej wynosi ponad 1 2000 mln zł. Przyjęcie przez Radę Miasta zapisów Master planu daje możliwość korzystania ze środków unijnych w celu realizacji ważnych społecznie i ekologiczne przedsięwzięć.

Zgodnie z zapisami w "Master planie" na terenie miasta w celu poprawy zaopatrzenia w wodę północnych osiedli mieszkaniowych przewiduje się wykonanie przedsięwzięcia inwestycyjnego "Magistrala wodociągowa Warszewo - Mścięcino" w skład którego wchodzą:

Stacja uzdatniania wody "Mścięcino" z magistralami wodociągowymi będzie zaopatrywała w wodę północne osiedla mieszkaniowe lewobrzeżnego Szczecina, znajdujące się w tzw. strefie wysokich ciśnień. Budowa jej przyczyni się do poprawy systemu zaopatrzenia w wodę tych rejonów oraz zagwarantuje ciągłość dostawy wody w okresie dużych poborów. Realizacja tego zadania pozwoli na otwarcie pod zainwestowanie terenów dla zabudowy mieszkaniowej zwłaszcza w osiedlach Skolwin, Stołczyn, Bukowo oraz częściowo Warszewo.

Oczyszczalnia ścieków "Pomorzany" zlokalizowana będzie przy ul. Tama Pomorzańska. Będzie ona oczyszczać ścieki spływające z dwóch zlewni z południowo - zachodniej części miasta: zlewni kolektora K-1 (kanalizacja ogólnospławna) zamieszkałą przez ok. 67 tys. mieszkańców oraz zlewni kanału K-2 (kanalizacja rozdzielcza) zamieszkałą przez ok. 44 tys. osób. Proces technologiczny obejmuje stopień mechaniczny, chemiczny i biologiczny oraz przeróbkę osadów ściekowych.

Finansowanie tego przedsięwzięcia uzależnione będzie od:

Na inwestycje związane z poprawą gospodarki wodno - ściekowej przewidzianych do realizacji zgodnie z "Master planem gospodarki wodno - ściekowej" (uchwała RM nr XXIV/652/00 z 15.05.2000 r.) Miasto zostało zakwalifikowane do uzyskania pomocy bezzwrotnej ze środków w ramach programu ISPA. Środki te będą przekazane zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21.06.1999 r. ustanawiające instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej (1267/99WE) oraz z "Memorandum Finansowym z dnia 13.02.2001 r. uzgodnione pomiędzy Komisją Europejską i Rzeczpospolitą Polską dotyczącego bezzwrotnego wsparcia ze strony Instrumentu Polityki Strukturalnej dla Pracesji dla przedsięwzięcia ISPA Nr 2000/PL/16/016 "Poprawa jakości wody w Szczecinie, faza I".

W ostatnich latach poważnego znaczenia nabrało zagospodarowanie odpadów komunalnych miasta. Stąd też znaczące środki finansowe planuje się na rozbudowę składowisk (w Sierakowie, Kluczu i przy ul. Podburzańskiej). Rozpoczęto także prace przygotowawcze, związane z budową zakładu utylizacji odpadów komunalnych.

Z uwagi na wyczerpanie miejsc na kwatery grzebalne na Cmentarzu Centralnym projektuje się nowy cmentarz komunalny przy ul Bronowickiej.

Duże znaczenie nadano poprawie stanu mieszkalnictwa oraz stworzeniu warunków do dalszej urbanizacji terenów przeznaczonych pod zabudowę.

W ostatnich latach znaczącego przyśpieszenia nabrały prace związane z uzbrojeniem terenów pod zabudowę, największy zakres wykonano na osiedlach Bukowo, Warszewo, Bukowe-Klęskowo, Zdroje, Bezrzecze, Gumieńce i Pogodno. Zadania prowadzono w sposób kompleksowy, tzn. obejmujący wszystkie branże. W latach 2001 - 2004 na wykonanie uzbrojenia pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną planuje się wydatki w wysokości ponad 89 mln zł, z czego ok. 26 mln zł planuje się pozyskać w postaci kredytu preferencyjnego z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Ciężar robót związanych z uzbrojeniem terenów dla mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego koncentrować się będzie na osiedlu Bukowe-Klęskowo. Prace te obejmą głównie obszar osiedla mieszkaniowego "Nad Rudzianką", przewidzianego jako jedno z największych przedsięwzięć do realizacji przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego "Prawobrzeże". Dla zabudowy jednorodzinnej największy zakres prac prowadzony będzie na osiedlu Bukowo, Dąbie oraz Bezrzecze.

Trzeba podkreślić, że tempo uzbrajania terenów pod osiedla mieszkaniowe jest uzależnione nie tylko od wielkości środków finansowych przeznaczanych na ten cel. W znacznym stopniu zależy ono także od istniejących sieci magistralnych oraz obiektów na tych sieciach. Przykład północnych rejonów miasta pokazuje, że bez budowy magistrali wodociągowej Warszewo-Mścięcino, a w ślad za tym bez braku możliwości odprowadzenia ścieków i zasilania energetycznego nie jest możliwe uruchomienie bardzo atrakcyjnych terenów pod zurbanizowanie.

Ostatnie dwa lata charakteryzuje wzrost liczby mieszkań komunalnych (czynszowych) oddanych do użytku. Nastąpiło to za sprawą reorganizacji zarządzania w gospodarce mieszkaniowej i związanemu z tym powstaniu Szczecińskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego oraz Towarzystwa Budownictwa Społecznego "Prawobrzeże". W latach 1998 - 1999 oddanych zostało do użytku 333 mieszkania TBS-owskie i 79 mieszkań komunalnych. W 2000 r. towarzystwa budownictwa społecznego oddały do użytku 278 mieszkań.

Znaczące nakłady poniesiono także na renowację starej zabudowy miasta, w tym zwłaszcza renowację kwartałów "turzyńskich".

W latach Wieloletniego Programu Inwestycyjnego przewiduje się wydatkować na komunalne budownictwo mieszkaniowe (z wykorzystaniem środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego) kwotę ok. 441,2 mln zł. W ramach tego zadania przewiduje się budowę mieszkań na wynajem - około 400 lokali średniorocznie. Bezpośrednie zaangażowanie Miasta skoncentruje się głównie na realizacji i koordynacji wyposażenia osiedli w sieci magistralne i uzbrojenie osiedlowe.

Poprawę stanu technicznego i standardu istniejącej zabudowy jako pojedynczych obiektów mieszkalnych realizują i finansują z własnych środków Zarządy Budynków i Lokali Komunalnych.

Pomimo wysokiego tempa inwestowania w Szczecinie nie udało się w krótkim okresie zaspokoić wszystkich potrzeb. Kapitałochłonność większości inwestycji komunalnych i trudności w pozyskiwaniu środków z budżetu państwa na najważniejsze dla rozwoju miasta przedsięwzięcia skłaniają do poszukiwania bardziej nowoczesnych instrumentów finansowania zadań - z uwzględnieniem rozgraniczenia inwestycji dochodowych (finansowanych z przyszłych wpływów) od niedochodowych (przewidywanych do finansowania bezpośrednio z budżetu Miasta).