Pomniki i tablice w Szczecinie

Cmentarz Centralny, POMNIK  PIONIERÓW,  Jakub Lewiński 1995 r.
 

Wykonany w 1995 r. według projektu artysty plastyka – Jakuba Lewińskiego, wystawiony staraniem społecznego komitetu pod przewodnictwem szczecińskiego pioniera – Stanisława Laguna. Uroczyście poświęcony przez ks. arcybiskupa Mariana Przykuckiego, upamiętnia szczecińskich pionierów, zwłaszcza tych, którzy zginęli śmiercią tragiczną zaraz po wojnie w latach 1945-1946. Prace nad nim trwały trzy lata. Usytuowany na wzniesieniu, w miejscu gdzie kiedyś wznosił się drewniany krzyż, zniszczony wraz z mogiłami na polecenia władz w 1956 r., zamyka optycznie oś krótkiej alejki, biegnącej prostopadle do alei Zachodniej. Składa się z ustawionego na postumencie metalowego, stylizowanego krzyża oraz z tworzących narys półkola części bocznych, w których umieszczono dwanaście granitowych tablic - jedenaście z nazwiskami zmarłych oraz dwunastą, nie zawierającą żadnego nazwiska, symbolizującą pochowanych bezimiennych. Widnieje na niej wymowny napis, ułożony przez szczecińskiego pisarza, Tadeusza Zwilniana Grabowskiego: „...a wszystkie inne nazwiska/ wypadłe z zawodnej pamięci/ też już są zapisane/ w/ KSIĘDZE/ ŻYWOTA WIECZNEGO”. Dodatkowo pod krzyżem, na frontowej ścianie cokołu umieszczona została granitowa tablica z podkreślonym żółta farbą napisem: „ZGINĘLI/ ŚMIERCIĄ/ TRAGICZNĄ/ W/ SZCZECINIE/ W LATACH/ 1945-1946”. Po prawej stronie schodów prowadzących na szczyt wzniesienia, oglądać można  stojący  niegdyś na miejscu krzyża akcent rzeźbiarski  z lat siedemdziesiątych Stanisława Rudzika ”Kwatera Pionierów”.